Het Neerhof
Bob Autrique
Het houden en kweken van kleinvee is altijd erg populair geweest in Vlaanderen zowel op professioneel als op liefhebbersniveau. Gentse kropper, Ukkelse baardkriel, Mechelse koekoek, Antwerpse smierel, Luikse barbet, Vlaamse reus en Blauw van Beveren zijn een greepje uit het uitgebreide aanbod . Rond de eeuwwisseling (19-20ste eeuw) ontstonden allerlei verenigingen die tot doel hadden het fokken meer wetenschappelijk aan te pakken en het beroep of de liefhebberij bekendheid te geven door middel van publicaties, tentoonstellingen, wedstrijden en lessenreeksen.
De Koninklijke Maatschappij Het Neerhof, in 1889 gesticht te Gent onder voorzitterschap van C. Lanckman, was er een van. Ook werden keuringen of 'meetings' georganiseerd met eerst enkele tientallen, later honderden en -in 1911- wel 5400 dieren! De beste deelnemers werden bekroond. In 1905 bestond het bestuur uit 18 eminente leden met Firmin De Smet (°Gent 01.04.1869 +Vinderhoute 15.08.1916) als erelid. Hij was industrieel en plaatselijk burgemeester . Hij bewoonde het riante kasteel 'Schouwbroek' in Vinderhoute waar hij af en toe de raad van bestuur ontving en clubfeestelijkheden organiseerde.
Hij hield zich bijzonder met landbouw bezig en was erevoorzitter van de 'Verenigde hoveniers van het Noorden van Gent'. Hij bezat ook een melkerij die in 1898 werd uitgerust met een moderne stoominrichting. Zijn dochter Suzanne huwde in 1920 met Charles d'Udekem d'Acoz.Na haar vroegtijdig overlijden hertrouwt de baron met Suzanne d'Outryve d'Ydewalle en wordt hij vader van Henri, Raoul en Patrick.Deze laatste was de vader van prinses Mathilde.
Firmin De Smet liet in 1911 een zilveren wisselbeker ontwerpen door beeldhouwer GeoVerbanck. Dit werk werd uitgevoerd door edelsmid Richard Demeyer. Jaarlijks werd dit kunstwerk toegekend aan de verdienstelijkste kweker van het toernooi. Zijn naam werd in de beker gegraveerd waarna deze weer opgeborgen werd in de glazen kast van de voorzitter. Toen deze volgegraveerd was is men een tijd gestopt met de toekenning tot in 1973 het oude gebruik opnieuw werd hervat. In 1986 werd het unieke stuk definitief opgeborgen. De huidige voorzitter, Philippe Verschueren, nam het lovenswaardige initiatief om de graal in bruikleen te schenken aan het Designmuseum van Gent.
Het Zilvermuseum "Sterckshof" te Antwerpen viel de eer te beurt om het stuk voorafgaandelijk grondig op te poetsen zodat het nu door iedere kunstliefhebber in al zijn pracht kan worden aanschouwd. De prijsbeker is aan de binnenzijde met messing verstevigd en was oorspronkelijk op een marmeren voet gemonteerd. De hoogte bedraagt 50 cm. Het onderstel is octogonaal opgebouwd met een doormeter van 32 cm. Acht sierduiven omkransen het geheel en houden het als het ware zwevend in de lucht, de vleugelpennen zeer subtiel en eendrachtig elkaar rakend.
De bovenschaal heeft een doormeter van 23,5 cm en een vergulde inleg. Fijne palmtakjes ondersteunen alle onderdelen. Tussen twee bokkenkoppen lezen we :
" CHALENGE COUPE OFFERTE * PAR FIRMIN de SMET "
Het lichaam bestaat uit acht zijden van 6,5-7,5 x 13 cm. Vier ervan bevatten plaketten die tafereeltjes op het erf uitbeelden: het neerhof is immers het terrein van de boerin met het kleinvee, de kippen,hanen, krieltjes enz ..
Het zijn deze fijne plaketjes die de beker een numismatisch karakter geven.
De vier tussenliggende luikjes zijn uitneembaar en bedoeld voor het graveren van de namen der laureaten. Er komen geen zilvermerken voor op de beker. Dat was in de periode 1869-1942 nog niet verplicht.
Wel is onderaan de voet in minuscule letters gegraveerd :
" GEO VERBANCK INV. 1911 . RICH.DE MEYER SC. "
Inv. is de afkorting van Invenit, Latijn voor 'heeft ontworpen' en Sc. betekent Sculpsit of 'heeft gegraveerd'.
Geo Verbanck (°Gent 28.02.1881 +Aartselaar 12.12.1961) was een veelzijdig beeldhouwer. Zijn oeuvre is zeer omvangrijk en behelst alle disciplines en alle materialen uit de sculptuurkunst.
Oorlogsmonumenten, standbeelden, religieuze werken, portretbustes, bas-reliëfs, gevelornamenten, epitaven, plaketten, medaillons, kamerbeeldjes,
toegepaste kunst zoals boekensteunen, tafelklokjes en juwelenkistjes, meubelversieringen, munten en medailles.
Zijn geliefkoosd onderwerp was de vrouw en het kind.
Verbanck doceerde achtereenvolgens aan de academies voor Schone Kunsten van Dendermonde en van Gent en was lid van diverse kunstverenigingen.
In 1941 kreeg hij de Staatsprijs voor Beelhouwkunst.
Richard Carolus Demeyer (°Gent 20.10.1890 +Gent 20.06.1964) kreeg eerst zijn beeldhouwersopleiding in het Sint-Lukasinstituut en later in de Academie voor Schone Kunsten te Gent. Hij was meester in het ciseleren en maakte zowel kunst-, gebruiks- als siervoorwerpen in koper, zilver en andere metalen. Naast eigen werk voerde hij ook ontwerpen uit voor verschillende architecten zoals Albert Van huffel en Jules Vanden Hende en beeldhouwers zoals Geo Verbanck en Gustaaf Van den Meersche. Samen met meubelmaker Charles van Beerleire richtte hij volledige interieurs in met haardplaten, verlichting, lanterneaux en meubelbeslag. Hij nam deel aan tentoonstellingen in Gent, Brussel, Luik, Leiden, Parijs en Monza (Italië). Hij tekende zijn werken met 'De Meyer' wat heerlijk tot verwarring leidt.
De wisselbeker Firmin De Smet kwam onlangs opnieuw in het nieuws door de tentoonstelling "Art Nouveau en Art deco uit België" in het Drents Museum in het Nederlandse Assen georganiseerd door Lieven Daenens, conservator van het Designmuseum te Gent. Het kunstwerk prijkte zelfs op het voorplat van de expobrochure.
Lit.
René De Herdt, 100 jaar Het Neerhof, 1989.
Lieven Daenens, Art Nouveau en Art deco uit België, 2009.
Anthony Demey, Geo Verbanck beeldhouwer, 1995.
Met dank aan:
Philippe Verschueren, voorzitter Neerhof; Robert Markey, erevoorzitter Neerhof;
Gerard Vanvooren, heemkundige kring Lovendegem; Niek Vermeulen, graficus;
Dietlinde Peeters en Anne-Marie Ten Bokum, Sterckshof Antwerpen.
Anthony Demey, kunsthistoricus, stichting Geo Verbanck.
Links:
www.geoverbanck.be
www.designmuseumgent.be
www.everyoneweb.be/neerhofgent/